Ο βραβευμένος με Όσκαρ ηθοποιός Τομ Χάνκς, απέρριψε πρόσκληση του Τζεφ Μπέζος να συμμετάσχει σε μια πτήση της «Blue Origin» στο διάστημα, πριν από τον Γουίλιαμ Σάτνερ, όπως δήλωσε στον Τζίμι Κίμελ, κατά τη διάρκεια  εμφάνισής του στην εκπομπή «Jimmy Kimmel Live».

«Λοιπόν, ναι, υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρώσω. Ξέρετε, κοστίζει περίπου 28 εκατ. δολάρια ή κάτι τέτοιο. Τα πάω καλά, Τζίμι, τα πάω καλά. Αλλά δεν πληρώνω 28 εκατ. δολάρια», είπε ο Χανκς.

Στη συνέχεια, ο ηθοποιός αστειεύτηκε ότι θα μπορούσαν να «προσομοιώσουν» μια διαστημική πτήση στο στούντιο. «Είναι περίπου 12 λεπτά πτήσης Αυτό είναι … Εντάξει, θα μπορούσαμε όλοι να το κάνουμε στις θέσεις μας, εδώ», πρόσθεσε ο Χανκς και μιμήθηκε το κούνημα ενός πυραύλου, καθώς καθόταν στην καρέκλα του. «Δεν χρειάζεται να ξοδέψω 28 εκατ. δολάρια για να το κάνω αυτό»…

Τόνισε, όμως, ότι αν η πτήση ήταν δωρεάν, θα την έκανε -«μόνο και μόνο για να βιώσω τη χαρά, ότι είμαι δισεκατομμυριούχος», ανέφερε.

Ο Ουίλιαμ Σάτνερ, ο ηθοποιός που για δεκαετίες ενσάρκωνε τον «κυβερνήτη Τζέιμς Ταϊμπέριους Κερκ» στη σειρά «Star Trek» και στις ταινίες που ακολούθησαν, έγινε στα 90 του ο γηραιότερος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα. Μαζί με άλλα τρία μέλη του πληρώματος επιβιβάστηκαν στον πύραυλο New Shepard, τον περασμένο μήνα. Το ταξίδι του σταρ έγινε τρεις μήνες μετά το ταξίδι του Μπέζος στο διάστημα με τον ίδιο πύραυλο, για την πρώτη διαστημική πτήση της Blue Origin.

Του Στράτου Στρατηγάκη 
Μαθηματικού – Ερευνητή
stratig@yahoo.com, www.stadiodromia.gr

Με τροπολογία που κατατέθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή δίνεται η δυνατότητα, μόνο για φέτος, στα τμήματα των ΑΕΙ να αλλάξουν τους συντελεστές της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) μέχρι την 1^η Νοεμβρίου. Βάσει του νόμου η προθεσμία λήγει στις 31/8. Δίνεται η δίμηνη παράταση, ώστε να μελετήσουν οι πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι την κατάσταση που διαμορφώθηκε και να αναθεωρήσουν, αν πιστεύουν ότι είναι απαραίτητο.

Το Υπουργείο Παιδείας θεώρησε ότι οι παρενέργειες που παρουσίασε το σύστημα με την ΕΒΕ οφείλονται σε λάθος αποφάσεις που πήραν κάποια τμήματα. Το ίδιο το Υπουργείο πιστεύει ότι τα έκανε όλα σωστά. Το Υπουργείο Παιδείας είναι αυτό που διοργανώνει τις Πανελλαδικές Εξετάσεις και έχει την ευθύνη της επιλογής των φοιτητών. Η ΕΒΕ δημιούργησε αδικίες. Η άρνηση του Υπουργείου να τις διορθώσει και η μεταβίβαση της ευθύνης για τις αδικίες στα τμήματα μας αναγκάζει να απευθυνθούμε στους Πανεπιστημιακούς μας δασκάλους.

Το Υπουργείο Παιδείας θεωρεί ότι δίνοντας τη δυνατότητα στα τμήματα να ορίσουν το συντελεστή της ΕΒΕ και τους συντελεστές βαρύτητας δίνει αυτονομία στα πανεπιστήμια. Πρόκειται για στάχτη στα μάτια. Ας δούμε γιατί:

1. Τα τμήματα δεν έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν τον αριθμό των φοιτητών που θα φοιτήσουν. Ζητούν 100 φοιτητές, για παράδειγμα, και παίρνουν 200.

2. Δεν έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν τα εξεταζόμενα μαθήματα

3. Δεν έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν την εξεταστέα ύλη.

Ας δούμε τι τους έδωσε το Υπουργείο Παιδείας.

Τους έδωσε τη δυνατότητα να ορίζουν τον συντελεστή που καθορίζει τον ελάχιστο μέσο όρο, που κρίνουν ότι πρέπει να έχουν οι φοιτητές τους για να είναι ικανοί να αντεπεξέλθουν στις σπουδές τους. Δεν μπορούν, όμως, να ορίσουν όποιο συντελεστή θέλουν, αλλά πρέπει να είναι μεταξύ ,8 και 1,2 για τα μαθήματα της ομάδας προσανατολισμού και μεταξύ ,7 και 1,1 για τα ειδικά μαθήματα.

Τους έδωσε ακόμη τη δυνατότητα να ορίζουν τους δικούς τους συντελεστές βαρύτητας για κάθε μάθημα, αλλά αυτό αφορά μόνο στο 20% των μορίων του υποψηφίου. Το υπόλοιπο 80% είναι προκαθορισμένο. Νέες αδικίες θα προκύψουν με τις κοινές σχολές· τις σχολές, δηλαδή, που ανήκουν σε περισσότερα από ένα πεδία.

Το αυθαίρετο της ΕΒΕ φαίνεται αμέσως. Άλλο εύρος συντελεστών για τα μαθήματα προσανατολισμού, άλλο για τα ειδικά μαθήματα. Η επιλογή του συντελεστή λειτουργεί επηρεάζοντας τα ομοειδή μεταξύ τους τμήματα, όπως αποδείχθηκε στις φετινές Πανελλαδικές. Κάποια τμήματα μπορούσαν να τα δηλώσουν οι υποψήφιοι ενώ τα αντίστοιχά τους όχι. Δηλαδή ο υποψήφιος που είχε μέσο όρο 14,3 θεωρείτο ικανός να σπουδάσει Μαθηματικά σε όποιο Πανεπιστήμιο θέλει εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Υποψήφιος που έγραψε (πραγματικοί βαθμοί) Γλώσσα 14,5, Μαθηματικά 16,9, Χημεία 15 και Φυσική 10,6 δεν θεωρείται ικανός να σπουδάσει Μαθηματικά στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη γιατί ο μέσος όρος του είναι 14,3, ενώ τα δύο αυτά τμήματα επέλεξαν το 14,38. Ο συγκεκριμένος υποψήφιος δεν είχε δικαίωμα να δηλώσει το τμήμα Μαθηματικών Θεσσαλονίκης, κρινόμενος ακατάλληλος, έχοντας γράψει Μαθηματικά 16,9. Να σημειώσουμε ότι η Φυσική και η Χημεία δεν μπορεί να αποτελούν κριτήριο εισαγωγής στο τμήμα Μαθηματικών, αφού δεν θα τα ξαναδεί ποτέ ο φοιτητής στη διάρκεια των σπουδών του. Αποκλείστηκε, λοιπόν, λόγω του βαθμού της Φυσικής και στο τμήμα έμειναν 22 κενές θέσεις. Δηλαδή αν ο υποψήφιος είχε περάσει το μέσο όρο που μετρά άσχετα πράγματα με τις σπουδές του στο τμήμα Μαθηματικών θα είχε εισαχθεί.

Το πρόβλημα αναγνώρισε και η 3^η σύνοδος των προέδρων των Τμημάτων Μαθηματικών, που διαπίστωσε ότι η ΕΒΕ σε πολλές περιπτώσεις δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα επιλύει και προτείνει τη χαλάρωση των συντελεστών, δηλαδή μείωση των συντελεστών κάτω από το ,8. Προφανώς θα περιμένουμε να ορίσουν όλα τα Τμήματα Μαθηματικών ΕΒΕ το ,8, που είναι το κατώτατο που μπορούν.

Πολλά περισσότερα προβλήματα δημιουργήθηκαν στις σχολές Αρχιτεκτονικής, λόγω του ότι υπήρχαν τρεις ΕΒΕ σε κάθε σχολή. Η ΕΒΕ του τμήματος, η ΕΒΕ του ελεύθερου σχεδίου και η ΕΒΕ του γραμμικού σχεδίου. Όποιος έχανε μία από τις τρεις ΕΒΕ αποκλειόταν.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που δημιούργησαν οι διαφορετικοί συντελεστές ΕΒΕ στους υποψηφίους ήταν ότι όσοι υποψήφιοι βρίσκονταν μεταξύ 8,27 και 14,54 δεν είχαν δικαίωμα να δηλώσουν όποιο τμήμα ήθελαν, αλλά μόνο όσα υπερκάλυπταν την ΕΒΕ. Δεν πρόκειται για μαθητές του 3, του 4 ή του 7. Αυτό είναι άδικο και αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα με την ΕΒΕ.

Το 2022 θα έχει κάθε υποψήφιος διαφορετικά μόρια για κάθε τμήμα, θα έχει περιορισμένο αριθμό τμημάτων που θα μπορεί να δηλώσει (μέχρι το πολύ το 10% των τμημάτων) και το κάθε τμήμα θα έχει διαφορετική ΕΒΕ. Η συμπλήρωση του Μηχανογραφικού θα είναι μία εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία.

Απευθύνω έκκληση στους πανεπιστημιακούς μας δασκάλους, να θέσουν τον ελάχιστο δυνατό συντελεστή ΕΒΕ. Το ,8 για τα μαθήματα προσανατολισμού και το ,7 για τα ειδικά μαθήματα. Έτσι θα αποκλείσουν τους υποψηφίους που έχουν μέσο όρο κάτω από 8, αλλά δεν θα αδικήσουν τους υποψηφίους μεταξύ 8 και 14,5, που είναι ένας στους τρεις και είχαν φέτος περιορισμένη πρόσβαση στο Μηχανογραφικό. Γιατί το νόημα της ΕΒΕ είναι να αποκλείει τους υποψηφίους του 3, του 4 και του 5 από τα ΑΕΙ, όπως διακηρύσσει το Υπουργείο Παιδείας και όπως είναι το σωστό και όχι τους υποψηφίους με 13 και 14.

Καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την έναρξη της νέας περιόδου στο NBA, η αμερικανική επαγγελματική λίγκα του μπάσκετ θύμισε -μέσω twitter- τις 100 καλύτερες φάσεις της περασμένης χρονιάς.

Ο πρωταθλητής και MVP των τελικών Γιάννης Αντετοκούνμπο είχε την… τιμητική του, καθώς βρέθηκε στο Νο 3 και στο Νο 1, με τις δύο φάσεις που σε μεγάλο βαθμό έκριναν τη σειρά των τελικών με το Φοίνιξ και χάρισαν στους Μπακς το πρωτάθλημα.

Το εξωπραγματικό μπλοκ του Έλληνα φόργουορντ στον ΝτιΑντρέ Έιτον, που ουσιαστικά «σφράγισε» τη νίκη των Μπακς στο τέταρτο παιχνίδι της σειράς, ήταν στο Νο 3.

Στην κορυφή βρέθηκε η φάση-κλειδί του 5ου τελικού, με το κλέψιμο του Τζρου Χόλιντεϊ στον Ντέβιν Μπούκερ και τον επακόλουθο αιφνιδιασμό των «ελαφιών», που κατέληξε σε ένα βροντώδες κάρφωμα του Έλληνα σούπερ σταρ.

Με επιτυχίες επέστρεψε η ελληνική αποστολή από το διεθνή αγώνα υπερπήδησης εμποδίων στο Bojourishte της Βουλγαρίας. 

Στο σημαντικότερο αγώνισμα Grand Prix του τετραημέρου, ύψους 1.60μ., ο Άγγελος Τουλούπης με τον Blue Balou 5 με μόλις 4 βαθμούς ποινής κατέκτησε την 4η θέση σε σύνολο 32 αθλητών.

Ο Αλέξανδρος Φουρλής με τον Idefix κατέλαβε την τρίτη θέση σε αγώνισμα ύψους 1.45μ., με άπταιστη διαδρομή και χρόνο 70,39. 

Πολύ καλή εμφάνιση πραγματοποίησε ο Σταύρος Γεωργόπουλος με τον Deister Z καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση σε αγώνισμα ύψους 1.20μ. με βαθμούς και χρόνο 62,03. Τρίτη θέση και για την Σεμέλη Ποππ με την Arabella II σε αγώνισμα ύψους 1.25μ., με βαθμούς και χρόνο 61,71. 

Στην Κατηγορία Νέων Ίππων, μία 2η και μία 3η θέση κατέλαβε ο Πάρις Κουτσογιάννης με τον Oakley CH με άπταιστες διαδρομές, ενώ και ο Κρίτων Ζαφειρόπουλος με τον Painted Black πήρε μία 2η θέση στην ίδια κατηγορία. 

Στο αγώνισμα του Κυπέλλου Εθνών της σειράς Longines EEF Sequence 2021, η Εθνική ομάδα των Ενηλίκων με τους Άγγελο Τουλούπη – Bluie Balou 5, Κρίτων Ζαφειρόπουλο – Dicaprio και Αλέξανδρο Φουρλή – Idefix κατέλαβε την 5η θέση με συνολικά 40 βαθμούς ποινής.

Με το αποτέλεσμα αυτό η ελληνική ομάδα πέτυχε το στόχο της για το 2021, που ήταν να προκριθεί για τον ημιτελικό της σειράς Longines EEF Collection 2021, που θα διεξαχθεί στην Βουδαπέστη της Ουγγαρίας 8-11 Ιουλίου. Νικήτρια στο συγκεκριμένο αγώνα ήταν η ομάδα της Ιταλίας με 4 βαθμούς.

Στο ομαδικό αγώνισμα των Παίδων, η ελληνική ομάδα με τις Αμαρυλλίδα Παρασχάκη – Havanna, Άρτεμη Ταλιάκη – Hip Hop, Αριάννα Δαρεμά – Calice και Μάγια Δρακάκη – Broadway συγκέντρωσαν στους δύο γύρους 12 βαθμούς και πήραν επίσης την 5η θέση. 

Έτοιμη να αναλάβει δράση για ακόμα μια φορά είναι η ΕΚΤ, αναπροσαρμόζοντας όλα τα εργαλεία που διαθέτει προκειμένου οι τράπεζες να εξακολουθούν να παράσχουν ρευστότητα σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που πλήττονται από την πανδημία μετά και την έξαρση που καταγράφεται σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες και τις αποφάσεις για νέα lockdown.

Σημείο «κλειδί» για την ανάκαμψη των ευρωπαϊκών οικονομιών αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο όμως φαίνεται να καθυστερεί καθώς ακόμη δεν έχει οριστικοποιηθεί η συμφωνία,  δεν έχει ξεκινήσει η διαδικασία για την κύρωση αυτής από τα κράτη-μέλη ενώ από τα μέσα Νοεμβρίου και μετά πιθανότατα να ξεκινήσουν τα κατατίθενται τα προσχέδια των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης.

Όπως τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η έξαρση της πανδημίας και η επιβολή νέων μέτρων κατά της Covid – 19 έχει σημαντικές αρνητικές  επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και ιδιαίτερα στον τομέα των υπηρεσιών. Γι΄ αυτό το σκοπό ήδη οι ομάδες εργασίας της ΕΚΤ εργάζονται πυρετωδώς προκειμένου έως τις 10 Δεκεμβρίου (επόμενη συνεδρίαση του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ) να παρουσιαστούν οι νέες προβλέψεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και τα «όπλα» που θα ρίξει στη «μάχη» η ΕΚΤ μέσα από την αναπροσαρμογή των εργαλείων που διαθέτει.  

Η ΕΚΤ σχεδιάζει να αξιοποιήσει το σύνολο των εργαλείων της αναγνωρίζοντας τις επιπτώσεις που φέρνει η πανδημία. «Δεν θα δούμε μόνο ένα, αλλά το σύνολο, το πώς δρουν συνδυαστικά και ποιο μείγμα θα αντιμετωπίσει καλύτερα την κατάσταση» σημείωσε η Κριστίν Λαγκάρντ. Αυτό αφορά τόσο στο ζήτημα των επιτοκίων όσο και τα προγράμματα αγοράς ομολόγων αλλά και το πρόγραμμα TLTRO για τη χρηματοδότηση των τραπεζών.

Στο ευρωπαϊκό στρατόπεδο και ειδικότερα στις προσπάθειες που καταβάλλονται για να επέλθει συμφωνία για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και το Next Generation EU παρατηρούνται καθυστερήσεις. «Οι συν-νομοθέτες πρέπει να διπλασιάσουν τις προσπάθειες τους για να κλείσουν τη συμφωνία για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και το Next Generation EU χωρίς άλλη καθυστέρηση. Όσο πιο γρήγορα συμβεί αυτό, τόσο πιο γρήγορα μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία επικύρωσης και τόσο πιο σύντομα μπορεί να αρχίσει να εφαρμόζεται» δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι τις προηγούμενες ημέρες.

Στη συνεδρίαση του Eurogroup την ερχόμενη Τρίτη 3 Νοεμβρίου οι υπουργοί Οικονομικών αναμένεται να ενημερωθούν για την επιδημιολογική κατάσταση των χωρών της ευρωζώνης αλλά και τις επιπτώσεις στις οικονομίες. Εν μέσω υψηλής αβεβαιότητας, καθιστώντας οποιαδήποτε πρόβλεψη επισφαλή, την Πέμπτη 5 Νοεμβρίου  η Κομισιόν θα παρουσιάσει τις Φθινοπωρινές προβλέψεις για οικονομίες των κρατών – μελών.  

Τα κριτήρια επιλογής των έργων του Εθνικού σχεδίου ανάκαμψης 

Μπορεί να παρατηρούνται καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των απαιτούμενων διαδικασιών ώστε μία τόσο σημαντική παρέμβαση για την στήριξη της ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών όπως το Ταμείο Ανάκαμψης να πάρει «σάρκα και οστά», η Ελλάδα όμως δεν χάνει χρόνο.

H κυβέρνηση βρίσκεται στην τελική φάση αξιολόγησης και επιλογής έργων για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης καθώς όπως ενημέρωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο, η πρώτη φάση με κατάθεση έργων και μεταρρυθμίσεων έχει σχεδόν ολοκληρωθεί με υπερκάλυψη 65% σε ότι αφορά την αξία των επενδύσεων που τροφοδοτούνται από το σκέλος των επιδοτήσεων.

Ωστόσο η δεύτερη και τελική φάση αξιολόγησης και επιλογής των έργων (κι από την Κομισιόν) και η πιο κρίσιμη.  θα γίνει με βάση τα εξής κριτήρια :

•          Ωριμότητα, ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα και πολύ ισχυρή πιθανότητα επίτευξης ποσοτικών στόχων.
•          Επιλεξιμότητα με βάση εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους
•          Ισχυρό αναπτυξιακό και κοινωνικό αποτύπωμα αλλά και κινητοποίηση ιδιωτικών πόρων.
•          Συνάφεια με πράσινη ανάπτυξη και ψηφιακό μετασχηματισμό (επίτευξη των ελάχιστων απαιτούμενων στόχων για το σύνολο του πλάνου – 37% πράσινο, 20% ψηφιακό).

Βασικός στόχος είναι

•          η κατάθεση του προσχεδίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να γίνει στα μέσα Νοεμβρίου και
•          να τεθεί προς δημόσια διαβούλευση από τις 25 Νοεμβρίου έως τα τέλη του έτους
•          Η αναλυτική αξιολόγηση των έργων και προγραμμάτων αλλά και η διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκινήσει από 1/11/2020 έως και τα μέσα Ιανουαρίου 2021 ώστε
•          η παρουσίαση του στη Βουλή να πραγματοποιηθεί τον Ιανουάριο του 2021 και να κατατεθεί στην Ευρ. Επιτροπή το Φεβρουάριο του 2021.

Τα βασικά στοιχεία του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης αφορούν:

 – Τη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία με έργα και προγράμματα όπως ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, διασύνδεση δικτύων μεταφοράς και διανομής, φράγματα και 8 αντιπλημμυρικά έργα, ηλεκτροκίνηση (E-mobility), διαχείριση και επεξεργασία στερεών αποβλήτων και λυμάτων, χωροταξική μεταρρύθμιση, στρατηγικές αστικές αναπλάσεις.

– Το ψηφιακό μετασχηματισμό με ενδεικτικά έργα & προγράμματα όπως γρήγορα δίκτυα /Διάδρομοι 5G, έξυπνες πόλεις, ψηφιακός μετασχηματισμός των δημόσιων υπηρεσιών. ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων, υπερ-αποσβέσεις επενδύσεων για ψηφιοποίηση,

– Την απασχόληση, δεξιότητες, κοινωνική συνοχή μέσω ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, αναβάθμιση δεξιοτήτων και ψηφιακών ικανοτήτων, εκσυγχρονισμό και ψηφιοποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος, αναβάθμιση πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, εκσυγχρονισμό και ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας, εξορθολογισμό και ενίσχυση κοινωνικών επιδομάτων.

– Τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον μετασχηματισμό της οικονομίας μέσω ψηφιοποίησης διαδικασιών απονομής δικαιοσύνης, ενίσχυσης επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ανταγωνιστικότητας επιχειρήσεων, απλοποίηση φορολογίας και ψηφιακή καταπολέμηση φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής, ενίσχυση έρευνας και καινοτομίας, ενίσχυση της εξωστρέφειας/εξαγωγών.

Ραλλού Αλεξοπούλου

Η νέα περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ) «Οι Μεγάλες Νίκες. Στα όρια του Μύθου και της Ιστορίας», η οποία εγκαινιάστηκε χθες από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, εντάσσεται στο πρόγραμμα εορτασμού για την επέτειο των 2500 χρόνων από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας και θα είναι ανοιχτή στο κοινό από σήμερα, Τρίτη 20 Οκτωβρίου [Πατησίων 44, Αθήνα].

«Οι βάσεις του νεοελληνικού, του ευρωπαϊκού και του δυτικού πολιτισμού, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, και η αναγνωρίσιμη ως κοινή πνευματική και ιδεολογική καταβολή και ταυτότητα των λαών που τον ενστερνίστηκαν και τον καλλιέργησαν περαιτέρω, στηρίζονται εν πολλοίς στα συμβολικά και ουσιαστικά θεμέλια που τέθηκαν ακριβώς πριν 2500 χρόνια με τις περιφανείς ελληνικές νίκες στα Περσικά, και την καταλυτική επίδραση που αυτές άσκησαν διατηρώντας αμείωτη τη δυναμική τους στο μύθο και στην ιστορία.

Σε αυτές ακριβώς τις πολυσήμαντες νίκες εστιάζει η έκθεση του ΕΑΜ, που σήμερα, μέσα στις συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία, εγκαινιάζομε. Η παρούσα έκθεση στοχεύει να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο τα δραματικά γεγονότα της περιόδου προσελήφθησαν και ερμηνεύτηκαν από συγχρόνους και μεταγενέστερους, επηρεάζοντας τη ζωή και τη σκέψη τους σε όλα τα επίπεδα, και κατ’ επέκταση την επιρροή και τον απόηχό τους στην τέχνη διαμέσου των αιώνων.

Για την εξαιρετική επιστημονική αρτιότητα και επάρκεια, με την οποία έφεραν σε πέρας το επίπονο έργο της προετοιμασίας και επιμέλειας της Έκθεσης, υπό τις δύσκολες συνθήκες εργασίας που δημιουργεί ο κορωνοϊός, οφείλονται θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες στο προσωπικό και την Προϊσταμένη του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Δρα Μαρία Λαγογιάννη, καθώς και στους φορείς που συνέβαλαν με δανεισμό έργων από τις συλλογές τους για τον εμπλουτισμό των εκθεμάτων», ανέφερε, μεταξύ άλλων, η κα Μενδώνη.

Η έκθεση περιλαμβάνει 105 αρχαία έργα και ένα ομοίωμα αθηναϊκής τριήρους του 5ου αιώνα π. Χ., τα οποία σχετίζονται και αναδεικνύουν πτυχές του νικηφόρου αγώνα των Ελλήνων κατά των Περσών τόσο από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο όσο και από άλλα Μουσεία της Ελλάδας, όπως τα Αρχαιολογικά Μουσεία Άστρους, Θήβας, Ολυμπίας, καθώς και το Μουσείο Κοτσανά Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. Ιδιαίτερα εμβληματική για την ιστορική επέτειο είναι η παρουσίαση της προτομής του Θεμιστοκλή, ρωμαϊκό αντίγραφο ενός πρωτότυπου έργου του 5ου αι. π.Χ., από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστιας.

Οι Περσικοί πόλεμοι αποτελούν σταθμό στην αρχαία ελληνική ιστορία, αφού για πρώτη φορά οι Έλληνες προασπίστηκαν την ελευθερία τους με ενότητα και πλήρη συνείδηση της εθνικής τους ταυτότητας. Τα ιστορικά γεγονότα που καταγράφονται κατά τις αλλεπάλληλες επιχειρήσεις της περσικής αυτοκρατορίας στον Ελλαδικό χώρο (490-479 π.Χ.) αντανακλούν τη σφοδρή σύγκρουση δύο αντιθετικών πολιτικών συστημάτων και την αντιπαράθεση δύο διαφορετικών κοσμοθεωριών. Από τη μία συγκρούεται ο μυστικισμός της Ανατολής που αγνοεί την ανθρώπινη ουσία και από την άλλη η ανθρωποκεντρική πνευματική αρχή του Ελληνικού Κόσμου.

 

Οι Μεγάλες Νίκες Στα Ορια του Μύθου και της Ιστορίας Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Τα ιστορικά συμβάντα με τις λαμπρές μάχες, τους πρωταγωνιστές, τους θρύλους και τις δοξασίες, και κυρίως τη θρησκεία και το θείο που παρεμβαίνει και τιμωρεί κάθε είδους αυθαιρεσίας και αλαζονείας, αναφέρονται αριστουργηματικά στην τραγωδία, την ποίηση και την ιστοριογραφία. Το μουσειολογικό αφήγημα προσπαθεί να μείνει πιστό στις περιγραφές των αρχαίων συγγραφέων, χωρίς να ακολουθεί τα στερεότυπα της ιστορικής αναπαράστασης των μαχών. H επιλογή των αρχαίων έργων, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την εποχή, στοχεύει στο συναίσθημα του θεατή, στη φαντασία και κυρίως στις μνήμες, που αναδύονται για τις στιγμές που βίωσαν οι άνθρωποι τότε. Οι στιγμές αυτές καθόρισαν τις ζωές, τις ιδέες και τις πεποιθήσεις τους, οι οποίες στη συνέχεια μεταλαμπαδεύτηκαν στη σύγχρονη εποχή και στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό.

 

Οι Μεγάλες Νίκες Στα Ορια του Μύθου και της Ιστορίας Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Η έκθεση αποτελείται από οκτώ συνολικά εκθεσιακές ενότητες. Οι έξι πρώτες είναι αφιερωμένες σε διαφορετικά επεισόδια και μάχες των Περσικών Πολέμων. Τεκμήρια που παρουσιάζουν την πολεμική εξάρτυση των Ελλήνων οπλιτών και των Περσών, αφιερώματα των νικητών στα μεγάλα ιερά της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων και το κράνος του Μιλτιάδη, αιχμές βελών από το πεδίο της μάχης των Θερμοπυλών, θραύσματα αγγείων με ίχνη καύσης από την πυρπόληση της Αθήνας από τους Πέρσες και επιγραφές που θυμίζουν γνωστούς και άγνωστους πρωταγωνιστές των ιστορικών γεγονότων, είναι μερικά από τα έργα που θα συναντήσουν οι επισκέπτες στην έκθεση. Παράλληλα, μορφές θεών και μυθικών ηρώων πλαισιώνουν την ιστορική αφήγηση και τη διαπλέκουν με τις μυθικές δοξασίες, σύμφωνα με τις οποίες θεοί και θνητοί συνέργησαν για την επίτευξη της ολοκληρωτικής νίκης, βασισμένης στο αξιακό σύστημα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Το εκθεσιακό αφήγημα συμπληρώνουν δύο καταληκτικές ενότητες, στις οποίες παρουσιάζεται ο απόηχος των Περσικών Πολέμων στην εικονιστική τέχνη –αρχαία και σύγχρονη– και η ιδεολογική τους σημασία.

Επιπλέον, στην αίθουσα 21, όπου εκτίθεται το χάλκινο σύμπλεγμα του αλόγου με τον αναβάτη από το Αρτεμίσιο, παρουσιάζονται σε διάλογο μαζί του πέντε αριστουργηματικά αγγεία με παραστάσεις αθλητικών και μουσικών αγώνων, σηματοδοτώντας την αξία της νικηφόρας αγωνιστικής αναμέτρησης, ατομικής και συλλογικής, όχι μόνο στον πόλεμο αλλά και στην ειρήνη.

 

Οι Μεγάλες Νίκες Στα Ορια του Μύθου και της Ιστορίας Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Την έκθεση πλαισιώνουν ψηφιακές προβολές που συμβάλλουν στη δημιουργία σκηνικής ατμόσφαιρας, προκειμένου οι επισκέπτες να προσλάβουν τη δραματική ατμόσφαιρα των γεγονότων και το ελπιδοφόρο μήνυμα της Νίκης, προσφέροντας σε μερικές περιπτώσεις συμπληρωματικό ερμηνευτικό υλικό.  

Τέλος, η έκθεση συνοδεύεται από επιστημονικό κατάλογο 512 σελίδων, έκδοση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων. O επετειακός τόμος περιλαμβάνει 18 δοκίμια έγκριτων επιστημόνων στον χώρο της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης, που αναδεικνύουν τους τρόπους με τους οποίους οι Μεγάλες Νίκες των Περσικών Πολέμων επηρέασαν την πολιτική, την κοινωνία και την τέχνη.

gkoul@naftemporiki.gr